Rozwój mowy to proces, który przebiega indywidualnie u każdego dziecka. Jednak istnieją pewne ogólne etapy, które mogą pomóc rodzicom ocenić, czy ich pociecha rozwija się prawidłowo. W tym artykule przedstawimy poszczególne fazy rozwoju mowy oraz sygnały, które mogą sugerować potrzebę konsultacji z logopedą.
0–12 miesięcy
W pierwszym roku życia dziecko zaczyna poznawać świat dźwięków. Początkowo komunikuje się poprzez płacz, a następnie zaczyna wydawać różne dźwięki, takie jak głużenie i gaworzenie. Głużenie pojawia się około 2–4 miesiąca życia i jest to okres, gdy dziecko wydaje przypadkowe dźwięki. Gaworzenie, które pojawia się około 6 miesiąca, to już bardziej świadome powtarzanie sylab, takich jak „ma-ma” czy „ta-ta”.
12–24 miesiące
W tym czasie dziecko zaczyna wypowiadać pierwsze słowa, najczęściej związane z najbliższym otoczeniem, takie jak „mama”, „tata” czy „baba”. Słownictwo szybko się poszerza, a maluch zaczyna rozumieć proste polecenia i reagować na nie.
Okres zdania (2–3 lata)
Dziecko zaczyna łączyć słowa w proste zdania, takie jak „Mama da” czy „Tata idzie”. Słownictwo gwałtownie się rozwija, a maluch potrafi wyrażać swoje potrzeby i emocje za pomocą coraz bardziej złożonych wypowiedzi.
3–7 lat
W tym okresie mowa dziecka staje się coraz bardziej zrozumiała dla otoczenia. Dziecko potrafi opowiadać proste historie, zadawać pytania i wyrażać swoje myśli. Wymowa staje się coraz bardziej poprawna, choć niektóre głoski mogą być jeszcze zastępowane innymi.
Sygnały, które powinny zaniepokoić rodziców
Choć każde dziecko rozwija się w swoim tempie, istnieją pewne sygnały, które mogą sugerować opóźnienia w rozwoju mowy:
- Brak gaworzenia do 6 miesiąca życia.
- Brak pierwszych słów do 18 miesiąca życia.
- Nieumiejętność budowania prostych zdań po ukończeniu 3 lat.
- Trudności z rozumieniem prostych poleceń.
- Wady wymowy, takie jak jąkanie czy zacinanie się.
- Brak reakcji na dźwięki lub imię.
W przypadku zaobserwowania takich objawów warto skonsultować się z logopedą.
Kiedy udać się do logopedy?
Jeśli rodzice zauważą, że rozwój mowy ich dziecka odbiega od opisanych etapów, warto skonsultować się ze specjalistą. Wczesna interwencja może znacząco wpłynąć na poprawę komunikacji i zapobiec dalszym trudnościom. Logopeda przeprowadzi odpowiednie badania i, jeśli to konieczne, zaproponuje terapię dostosowaną do potrzeb dziecka.
Jak wspierać rozwój mowy dziecka?
Rodzice odgrywają kluczową rolę w wspieraniu rozwoju mowy swojego dziecka. Oto kilka sposobów:
- Regularne czytanie książek i opowiadanie historii.
- Rozmowy z dzieckiem na różne tematy.
- Śpiewanie piosenek i recytowanie wierszyków.
- Zachęcanie do nazywania przedmiotów i opisywania sytuacji.
- Unikanie poprawiania dziecka w sposób krytyczny – lepiej modelować poprawną wymowę poprzez powtarzanie słów w prawidłowej formie.
Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim tempie. Jednak obserwacja i wsparcie ze strony rodziców mogą znacząco wpłynąć na rozwój mowy i komunikacji u malucha.
Autor: Karolina Brzezińska
