Niepłodność dotyka coraz większej liczby par na całym świecie, stając się istotnym problemem zdrowotnym i społecznym. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), problem ten może dotyczyć nawet 10-16% par w wieku rozrodczym. Na szczęście współczesna medycyna oferuje szereg metod wspomaganego rozrodu, które zwiększają szanse na posiadanie potomstwa.
Diagnostyka niepłodności
Pierwszym krokiem w leczeniu niepłodności jest dokładna diagnostyka. Obejmuje ona:
- Wywiad medyczny: Szczegółowa rozmowa z pacjentami na temat ich historii zdrowotnej, stylu życia oraz wcześniejszych prób poczęcia.
- Badania hormonalne: Ocena poziomów hormonów płciowych, takich jak FSH, LH, estradiol czy progesteron, które wpływają na płodność.
- Badania obrazowe: Ultrasonografia narządów rodnych pozwala na ocenę budowy macicy, jajników oraz jajowodów.
- Analiza nasienia: Ocena jakości i ilości plemników u mężczyzn.
Metody leczenia niepłodności
W zależności od przyczyny niepłodności, lekarze mogą zaproponować różne metody leczenia.
Farmakoterapia
Stosowanie leków stymulujących owulację u kobiet lub poprawiających jakość nasienia u mężczyzn.
Inseminacja domaciczna (IUI)
Polega na wprowadzeniu odpowiednio przygotowanego nasienia bezpośrednio do jamy macicy w okresie owulacji.
Zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro fertilization, IVF)
Procedura polegająca na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem w warunkach laboratoryjnych, a następnie przeniesieniu powstałego zarodka do macicy kobiety.
In vitro a programy refundacyjne
W Polsce od 1 czerwca 2024 roku ruszył rządowy program refundacji procedur in vitro, mający na celu zapewnienie równego dostępu do tej metody leczenia dla par borykających się z niepłodnością.
Program obejmuje finansowanie do 6 procedur wspomaganego rozrodu, w tym:
- Do 4 cykli zapłodnienia z własnymi komórkami rozrodczymi lub dawstwem nasienia.
- Do 2 cykli zapłodnienia z oocytami od dawczyń.
- Do 6 cykli z dawstwem zarodków.
Kryteria kwalifikacji do programu obejmują m.in. wiek kobiety do 42. roku życia przy korzystaniu z własnych komórek jajowych lub dawstwa nasienia oraz do 45. roku życia przy korzystaniu z dawstwa oocytów lub zarodka.
Onkopłodność – zabezpieczenie płodności przed leczeniem onkologicznym
Leczenie onkologiczne, takie jak chemioterapia czy radioterapia, może negatywnie wpływać na płodność. W ramach rządowego programu in vitro refundacja przewidziano również procedury zabezpieczenia płodności dla pacjentów onkologicznych. Obejmuje to pobranie i przechowywanie komórek rozrodczych przed rozpoczęciem terapii przeciwnowotworowej. Z takiej możliwości mogą skorzystać kobiety do 40. roku życia oraz mężczyźni do 45. roku życia.
Wsparcie psychologiczne w procesie leczenia niepłodności
Proces diagnostyki i leczenia niepłodności bywa obciążający emocjonalnie dla par. Dlatego w ramach programów leczenia zapewniane jest wsparcie psychologiczne, które pomaga pacjentom radzić sobie ze stresem i emocjami towarzyszącymi terapii.
Nowoczesne metody leczenia niepłodności, takie jak farmakoterapia, inseminacja domaciczna czy zapłodnienie pozaustrojowe, dają nadzieję wielu parom na spełnienie marzeń o rodzicielstwie. Dzięki programom refundacyjnym, takim jak rządowy program wsparcia in vitro, dostęp do tych zaawansowanych metod staje się bardziej powszechny, co stanowi istotny krok w walce z niepłodnością w Polsce.
